ต่างทรงต่างสไตล์ หลังคาบ้านมีแบบไหนบ้าง สร้างแบบไหนถึงเหมาะ

น่าจะยังจำกันได้นะครับ ที่พี่ไทเคยหยิบยกเรื่องลอนหลังคารูปแบบต่าง ๆ มาบอกเล่าให้ฟัง ในบทความนี้เราจะยังคงอยู่บนหลังคาเช่นเคย แต่จะขยับออกมาให้กว้างขึ้นกว่าเดิม จากลอนหลังคาสู่ทรงหลังคา โดยจะเน้นไปที่เรื่องรูปแบบการใช้งาน เจาะลึกให้เห็นกันไปเลยว่ารูปทรงหลังคาแบบต่าง ๆ นั้น มีรูปแบบการใช้งานที่แตกต่างกันอย่างไร และแบบไหนที่เหมาะสมกับการใช้งานในประเทศไทยมากที่สุด

แต่ก่อนที่จะไปทำความเข้าใจเรื่องทรงหลังคารูปแบบต่าง ๆ เรามาดูกันก่อนว่าทำไมทรงของหลังคาบ้านถึงได้มีความสำคัญเป็นลำดับต้น ๆ ในการสร้างบ้าน โดยให้ลองนึกภาพตามง่าย ๆ แบบนี้ครับ สมมุติว่าร่างกายของเราคือตัวบ้าน เวลาออกไปเดินนอกบ้าน ถ้าแดดแรง หรือมีฝนตก ก็ควรที่จะมีร่มมาป้องกัน เพื่อไม่ให้ความร้อน หรือน้ำฝนตกลงสู่ร่างกายเราได้ โดยร่มนั้นก็เปรียบได้กับทรงหลังคาบ้านรูปแบบต่าง ๆ นั่นเอง และถ้าร่มถูกออกแบบมาดี ฝนที่ตกลงมาก็จะลาดลงสู่พื้นอย่างรวดเร็วตามความโค้งของร่ม แต่ถ้าร่มถูกออกมาไม่ดีไม่เหมาะสมกับการใช้งาน ร่างกายของเราก็จะเปียกเพราะฝนที่ตกลงมานั่นเอง ทั้งหมดนี้เป็นแค่การสมมุติแบบง่าย ๆ ให้พอเห็นภาพ ส่วนเรื่องรูปแบบของหลังคาบ้าน และความเหมาะสมในการใช้งานจะเป็นอย่างไรนั้น ตามมาดูไปทีละแบบกันได้เลยครับ

1. หลังคาทรงจั่ว

เริ่มต้นกันด้วยทรงหลังคาบ้านที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในประเทศไทย อย่างหลังคาทรงจั่วกันกันก่อนเลย หลังคาทรงจั่วเป็นหลังคาแบบมาตรฐานที่นิยมใช้กันมาอย่างเนิ่นนาน โดยความนิยมนั้นไม่ได้มาจากความสวยงามของหลังคาทรงจั่วแต่เพียงอย่างเดียว แต่ยังมาจากการที่หลังคาบ้านทรงจั่วนั้น เป็นหลังคาที่เหมาะกับสภาพภูมิอากาศร้อนชื้นแบบเมืองไทยมากที่สุด เนื่องจากทรงของหลังคาที่ยกสูง และมีพื้นที่ใต้หลังคามาก จึงสามารถระบายความร้อนใต้หลังคาได้ดี ส่วนเรื่องการระบายน้ำฝนนั้นก็สามารถทำได้ดีเช่นเดียวกัน เนื่องจากองศาของหลังคาที่เอียงอยู่ประมาณ 30 องศา และการลาดเอียงออกจากตัวอาคารทั้งสองด้านในเวลาเดียวกัน ทำให้น้ำระบายลงสู่รางน้ำได้อย่างรวดเร็ว จึงไม่น่าแปลกใจเลยว่าทำไมหลังคาบ้านทรงนี้ถึงได้รับความนิยมมากที่สุด

2. หลังคาทรงเพิงหมาแหงน

มาต่อกันที่หลังคาทรงเพิงหมาแหงน ซึ่งเป็นอีกหนึ่งทรงหลังคาบ้านที่น่าจะเห็นกันบ่อย พอ ๆ กับหลังคาทรงจั่ว ลักษณะของหลังคาเพิงหมาแหงน สังเกตุง่าย ๆ ก็คือจะมีองศาเอียงไปด้านเดียวประมาณ 30-45 องศา มองไกล ๆ แล้วคล้ายกับหมาที่นั่งแหงนหน้าขึ้นฟ้า จึงเป็นที่มาของชื่อเพิงหมานั่นเอง ที่หลังคาทรงนี้เป็นที่นิยมในการนำมาใช้สร้างเป็นหลังคาบ้าน เนื่องมาจากค่าใช้จ่ายในการสร้างหลังคาที่ไม่สูงมากจนเกินไป อีกทั้งยังมีรูปทรงสวยงาม ดูเรียบง่าย แต่ทันสมัย แตกต่างจากหลังคาบ้านสุดคลาสสิคอย่างหลังคาทรงจั่ว นอกจากนี้ยังสามารถระบายน้ำฝนได้ดี สืบเนื่องมาจากองศาของหลังคาที่เพิ่มสูงขึ้นกว่าเดิม แต่ข้อเสียที่เห็นได้ชัดเลยก็คือความสามารถในการบังแดดและฝนที่ทำได้แค่เพียงทิศทางเดียว

3. หลังคาทรงปั้นหยา

เรื่องความหรูหราดูดีมีราคาต้องยกให้กับหลังคาทรงปั้นหยาเลย ในทุกหมู่บ้านหรูต้องมีหลังคาบ้านทรงนี้ให้เห็นกันแน่นอน โดยลักษณะของหลังคาทรงปั้นหยาที่ทำให้เห็นเด่นชัดกว่าหลังคาทรงอื่น ๆ ก็คือ การที่ตัวหลังคาครอบคลุมไปในทุกทิศทางของตัวบ้าน ไม่ได้ลาดเอียงไปในทิศทางใดทิศทางหนึ่ง อันเป็นเอกลักษณ์ของทรงปั้นหยา นอกจากนี้การที่มีชายคายื่นยาวออกไปในทุกทิศทาง จะเป็นส่วนสำคัญในการช่วยกันแดดกันฝนได้ดียิ่งขึ้นกว่าเดิม แต่ถึงอย่างไรก็ตามการสร้างหลังคาทรงปั้นหยามีความจำเป็นที่จะต้องใช้ช่างผู้มีความชำนาญ เพราะหลังคาบ้านทรงปั้นหยานี้ มีจุดเชื่อมต่อบนหลังคามากกว่าทรงอื่น ๆ ถ้าช่างไม่มีความชำนาญอาจทำให้เกิดปัญหารั่วซึมของน้ำฝนตามขึ้นมาได้ รวมไปถึงราคาในการก่อสร้างก็จะมีราคาที่สูงกว่ารูปแบบอื่น ๆ เช่นเดียวกัน

4. หลังคาทรงแบน

หลังคาบ้านรูปแบบสุดท้ายที่เลือกมานำเสนอในบทความนี้ ก็คือหลังคาทรงแบน โดยหลังคาทรงแบนนั้นก็แบนสมชื่อ เพราะเราจะไม่เห็นส่วนที่นูนขึ้นจากบนหลังเลยแม้แต่น้อย เป็นเพียงพื้นที่ราบ ๆ อยู่บนหลังคา หรือที่เรามักจะเรียกกันว่าดาดฟ้า ซึ่งบนดาดฟ้านั้นก็สามารถนำไปใช้งานให้เกิดเป็นประโยชน์ได้ตามความต้องการของผู้พักอาศัย โดยเรามักจะเห็นหลังคาในรูปแบบนี้ในบ้านประเภททาวน์เฮ้าส์ เป็นหลังคาที่ก่อสร้างง่าย ประหยัดวัสดุโครงสร้าง โดยอาจจะต้องทำการตรวจเช็คบนดาดฟ้าให้ดีก่อนทำการส่งมอบ เพราะพื้นผิวดาดฟ้าต้องมีความลาดเอียงเล็กน้อย เพื่อระบายน้ำฝนไปยังท่อระบายที่ทำการติดตั้งบริเวณมุมหลังคา และมีความจำเป็นที่จะต้องผสมสารกันรั่วซึมในคอนกรีตที่เทลงบนหลังคา ป้องกันปัญหาที่อาจเกิดตามมาในอนาคต

ทั้งหมดนี้คือทรงหลังบ้านรูปทรงต่าง ๆ ที่พี่ไทเลือกมานำเสนอ โดยคัดเลือกจากทรงหลังคาบ้านยอดนิยมที่เรามักจะเห็นกันอยู่เป็นประจำ ซึ่งนอกจากทรงหลังคาทั้ง 4 แบบนี้ยังมีทรงหลังคาในรูปแบบอื่นอีก เช่น หลังคาทรงผีเสื้อ แต่อาจไม่ได้รับความนิยมมากนัก แต่ถึงอย่างไรก็ตามก่อนที่จะตัดสินใจว่าจะเลือกใช่ทรงหลังคารูปแบบไหนก็ขอให้คำนึงถึงความเหมาะสมกับตัวบ้าน พื้นที่ และสภาพภูมิอากาศ เพื่อให้การใช้เป็นไปอย่างเต็มประสิทธิภาพมากที่สุด

ขอบคุณภาพจาก: thespruce.com, urbanrealm.com, bravarooftile.com